abbas kiarostemi û yaşar kemal

ber mirina xwe abbas kiyarostemi dixwaze straneka taybet gûhdar bike. û keçikeka bedew seba wî stranê distirine.

gava ku min ew vidyoya dit yaşar kemal hat bira min.
çaxa ku sitranên aynur doğan gûhdar dikir wî jî werg temaşa dikir.

maslahatım.

 

fani.nokta.fani.nokta.fani.nokta.fani. 

Türkiye’ye dönmek, evli olmak, tekdüze işlerde çalışmak…

baharın en güzel günlerindeyiz madem, yeni bir başlangıç olsun.
bir blog bu. 9 yıldır burada. kayda değer bir süre. o yüzden devam etmeli.
bu blog başta öznel bir günlüktü. yazma pratiği için tutulan bir eskiz defteri gibi. sonra birilerinin okuduğunu fark ettim. hatta yakınlarımdan kimseye bahsetmesem de ailem tarafından da farkedildi.
o yüzden artık burada ne yazacağımı bilemiyorum.
hep güzel müziklerden, kargaların gizemli dünyaları gibi şeylerden bahsetmek istiyordum.
sonra baktım her defasında kendimi istemeden ifşa ediyorum. her seferinde bir suçluymuşum gibi geliyor.
ama
artık sorun değil. böyle bir ortamda yüzleşmek lazım kendinle.
kimim ben.
bir yurtdışı kaçkını.
ne yapmaya çalışıyorum. ne istiyorum..
Türkiye’ye dönmek, evli olmak, tekdüze işlerde çalışmak… bilmiyorum henüz bunu isteyip istemediğimden emin değilim.
siyasi çizgim.
yok öyle bir şey.
tüm politik çevrelere olabildiğince aynı uzaklıkta, olabildiğince aynı yakınlıktayım.
neden farklı dillerde yazıyorsun burada.
seviyorum. nokta. o yazıların içeriğini merak ediyorsan sor tek tek çevireyim sana. korkma anarşizm manifestosu değil onlar.
buradayım.
dileyen olursa çaya beklerim.
bu arada güney kore çok tuhaf bir yer. her şey çok tıkırında. bir süre sonra yaşamadığını zannediyorsun. galiba hayata temas en çok sorunlarla hissediliyor.

görselde, seul’de bir sokakta karşılaştığım bir şey. bi mini tablo. sokakta.

zikaka istiklalê û kilamên bi farisî.

min 5 salan li kêleka taksimê jiyana xwe derbas kir.

li vê derê herî zêde ew stranbêjên li zikaka istiklalê stran digotin kêfa min dihanin.

ji tembûra kurdan hetta tuluma lazan bi her enstrumanê deng çêdikirin.

ji zazakî hetta zimanê hindî bi her zimanî digotin.

carekê jî rastê wan beççeyên (zarokên) îranî hatim. stranên bi farisî digotin.

navê wan stranan; “yar-e debestane men” û “îran”

ji xendê wê hûn dikarin hesabê min ê youtubeê jî bişopinin. hê zêde video tûneye. lê ez ê ji qedên cîhanê ji we re videoyan bikişinim û barkim:

https://www.youtube.com/seyahatya

manuş babayê kurmancan; yunus dişkaya

ji xwe re dibeşe “ev sanatçısı”. yanê stranbêjê malê.

bi amatorî  mûsika xwe çêdike.

lê pir profesyonel e.

jiber ku popûler ninû û albûma xwe jî tine em dibejin amator.

manuş baba û dodan jî çend salan berê pir amator bûn.

me ji wan hezdikir. min li wir kilameka manuş baba jî hetta parwe kiribû.

niha herdû jî di destên me de firin û çûn. ma me re yunus dişkaya. em qimeta wî bizanin.

keşka yunus dişkaya her tim wisa amator bimine li mala xwe ji me re helbestên kamiran alî bedirxan, cegerxwin, sebrî botanî…. hwd bixwine…

qulinga mem ararat û fîlma lila

bila wa li vir bisekine.

û

paşê çend peyv li vir binivîse.

dengê mem ararat. ecêb e, right?

min ew fîlma bê strana mem jî temaşa kir. lê kemasiyek hebû.

çima blog. ji kê re dinivîsim?

ew dilemmaya hemû bloggeran e; ez çima wextê xwe bi blogê xerç dikim?

yan jî eke fêrîkê ûsiv digot; ji kê re dinivîsim? (tu vê meseleya fêrîkê ûsiv zanî? ger nizanibî;  bnr)

ew bû 7 sal ku cinorek heye. min sifte tenê bi tirkî dinivisi paşê başlê kir car caran bi kurdî dinivîsim. nizanim  gava ez bi kurdî dinivisim kesek dixwine ya na.  lê tahma kurdî xweşiktir e.  ger tenê ez bi xwe bixwinim jî dixwazim hêdî hêdî cinorekê bikim bi temamî kurdî.

blog  çêkirin….

merî çima ji xwe re teşqeleyeka wusa derxine û wextê xwe bi vê bikuje?

1. nivîsandinê hin dibî.

blog seba te dibe atolyeya nivîsê. paşê vedigerî postên xwe yên berê dixwinî û şaşnivîsên xwe dibinî û rast dikî. yanî ger bixwazî xweş binivîsî ji xwe re blogek çêke. gellek nivîskarên meşhûr jî werg dikin. mina neil gaiman, etgar keret….

2. jibir nakî.

blog mina xatirat e. gava çend salan binivisî ew dibe deftera bîreweriyan. dibe mala te yê online. seba min, cinorek jî wusa ye.

3. hevalên nû çêdikî.

çimkî gava yek bi aliyê bloga te peyamek ji te re dişine tu kêyfxweş dibî. ew ji gellek tiştan xweşiktir e. min bi xêra cinorekê xeylek hevalên hêja naskirin. bi hinekan ji wan re em rûniştin me ça xwe vexwar.

4. alikariyê mirovan dikî.

terifa germiya tirşikê dinivîsî, xwendewanek bi terîfa te ji xwe re li mala xwe germiya tirşikê çêdike. ew kêyfxweş dibe. tû bextewar.

5. pere qezenç dikî.

na min kêfa xwe kir. blog şûna pere qezenç kirinê ninû. erê dikarî hinek pere qezenç bikî mina bloga me yê seyahatya.com. lê ew pereya ne tiştekî hêja ye ku em qîmet bidinê.

li welatên biyanî mina kore, çîn û japonyayê bloggerên pir pere qezenc dikin hene, lê li welatê me ew zor e. bi taybetî bi kurdî ew pir pir zor e.

6. dibî meşhûr.

bi nivîseka din ez ê qala bloggerên meşhûr bikim. li benda wê bin.

nûha hûn jî blogeka xwe vekin û destpêbikin binivisîn. lê bi kurdî.

bi hezaran bloggerên tirki-nivîs, ingilizî-nivîs hene. ji me re blogên kurdî divet.

xwedê bide rehetiyê.

 

intihar anımı sabote eden koca göbekli bando şefi.

intihar oranın dünyada en yüksek olduğu bir ülkede yaşıyorum. henüz bir vakıayla canlı olarak karşılaşmadım. ama eğer karşılaşırsam intihara yeltenen kişiyi edip cansever’in şu hikayesiyle ikna etmeyi düşünüyorum; 

“genç bir kız tanımıştım. üstelik çok da güzeldi. işte o genç ve güzel kız bir sabah kalkıyor ve intihar etmeye karar veriyor. giyinip süsleniyor üstelik. ilaç dolabından iki tip nembutal alıp masanın üzerine boşaltıyor. tam o sırada bir bando-mızıka takımı geçiyor kapının önünden. genç kız içgüdüsel bir hareketle pencereye koşuyor. gözü bando şefinin göbeğine takılıyor nedense. çılgınlar gibi gülmeye başlıyor. sonra da… masanın üstündeki nembutal tabletlerini avuçlayıp konfetiler gibi savuruveriyor pencereden.”

oradaydım ve cinayeti gördüm.

tabancadan duman çıkmıştır şimdi.

biraz da barut kokusu odaya. 

o şimdi ne yapıyor şu anda. orada. o tek odalı evde. 

donmuş bir vaziyette duvara bakıyordur belki. oradaydım ve cinayeti gördüm. veya filmdeki kötü adam karakteri gibi bir kahkaha ile gülüyordur. 

hayır hayır. bir çocuk o. korktu. ellerini kulaklarına götürdü ve kurtarılmayı bekliyor.  

ne düşünüyor acaba. 

bir ceset yok ortada. 

ama silah ve barut. 

ne dediğimi anlıyormuş gibi yap.

bu bloga anlamsız şeyler yazmak istiyorum artık.an-laşılmaya çalışmadan. 

tabancayı aldı ve ateş etti. tabancayı aldı ve ateş etti. tabancayı aldı ve ateş etti. tabancayı aldı ve ateş etti. tabancayı aldı ve ateş etti. 

oğuz atay, koca oğuz atay geçti bu dünyadan, anlıyor musun?

qijikên craig kosak û rengên fantastîk.

yek qijik du qijik. 

çi qijikên bi esalet. 

di herba koreyê de kurdekî bênav.

herba koreyê sala 1950’ê destpêkir. 5 salan berdawam kir.

ew herba bû sedema gellek bûyerên xemgînî.

ji vê demê hetta îro li ser herba koreyê gellek pirtûk hatin nivisîn, gellek fîlm hatin çêkirin, gellek stran hatin gotin.

lê tew yek qasê wê strana ku bi zimanê kurdî hatiye gotin bi ma’ne û bi keser nebû.

meso xidirê min meso. 

mere xidirê min mere. kore ki dere dersim ki dere. mere.

li ser eskerekê dersimî ku tere herba kore hatiye gotin.

navê wî xidir bagana ye. tenê dikarî navê wî di nav listeya eskerên tirk ku di herba kore de şehit ketin de bibinî.

tenê ewkas.

ewkas bêxwedî.

koreya başûr her sal bi çalakiyan sipasiya xwe ji gelên ku vê demê alikarî ji koreya başûr re şandine re tişine; tirk, yewnan, hebeşî, amrikayî…. modu kamsahabnida* ( sipas ji we hemûyan re)

gava mirov nikare navê “kurd” li vêr bimine vê çaxê mirov baş fehm dike ku diya xidir rast gotiye. “kore kidere xidirê min.mere tû seba ke terî?”…

~~~

wêne: izzet kehribar, koreya başûr.

stran: “meso xidiremin”, https://youtube.com/watch?v=R2RApg4pxJA

li ser mîrname ya jan dost

bismillahirrahmanirrehîm

huwe mewlay

we ilyehi unîb

nivîskarekî tirşik.netê peyamek derbarê wê pirtûkê nivîsibû. wusa gotibû;

behsa jiyana merivê rûgirtî dilê min lihev xist!. di dawiya pirtûkê de jan dost dixûrife. xwezî ewqas kûr bi kûr behsa wan bûyêrên wî xortê ku tev mêran radizê nekira. pirtûk heta wira pirr nazik diçû.

na, ez ne li hember hebûna wê beşê me. ew gellek baş bûye. lê fikrê min ew e ku ew beşa pir bi tesîr e. ew qas ku hikayeta heqîqî di siyê de diyle. xwezî jan dost ew parta bikira pirtûkek cûda. ew ê ji pinhana elîf şafak baştîr bûya.

her beşeka pirtûkê bi devê mirovekî hatiye nivisîn; şengê, hecî zuhdiyê bazirgan, mele ferîd, mîrza sebrî, dengbêj dostoyê ormewî, recebê terzî, hekîmê fille, selaheddînê sehhaf,selîmê nalbend, mirovê rûgirtî,…. her yek bi hikayeta xwe deng dike. mirov dixwaze pirtûk tew xilas nebe û her ki dibe rêya xwe rastê ehmedê xanî bûye bila derkeve û deng bike; şivanek jî hebûya, seyyahek jî, cihûyek jî….

di nav kesên diaxivin de tenê mîr qala ehmedê xanî nake. ew qala şêrîna xwe, qala hespê xwe, qala baza xwe û qala jiyana xwe yê şaşayî dike…. belkî jî nizane tew xanî kiye.

çi ecêb e. yên mina siltan, şah,mîr, melik, qeyser û serokwezir hemû mehrûm dibin ku kesên mina xanî nas bikin. ew îro jî wusa ye. li dora serokwezîran tenê aloş û yalakayên wan ku tenê wan pesne dikin hene. lowma her dem serok û yên sereke gellek kesên bi rûmet nikarin nas bikin.

di hikayetê de hatiye îma kirin ku ehmedê xanî bi kitêbeka jehrînî hatiye jehrdayî (kitêba şêrîn û xusrew a nizamî). ecêb di dirokê de tiştên wusa pêk hatine. kitêbên bi hibrên jehrînî hatine nivisîn hebûne. mijareka mirov li ser mijûl bibe.

kar û xebatên mirovên wê demê (hekîm, nalband, pallikçî…), rewşa bajaran, têkiliyên osmaniyan û sefeviyan û hwd. bi xwendina mîrname mirov derbarê gellek tiştan bîhn fireh dibe.

krîto! bêje bila jehrê bînin. (sokrates)

dikarin wê pirtûkê li vir bikirin:

 pirtûkakurdî.com 

masalın içinde saklanan çocuk

bir çınar var. masal anlatıyor çocuklara.

sonra.

masalı dinleyen çocuklardan birisi masalın içine giriyor birden.

bütünleşip orada kalıyor çocuk.

bir de kedi var.

masalların masalı – nazım hikmet

dema kurmancî li mala me hat qedexekirin

meha remezanê bû, çend roj mabûn ku îd bigîheşe. hemû endamên malbatê yek bi yek kom dibûn. dê, bav, met, ap, xal, xaltî, birang, xuhaîng, pismam, pisxaltî, birazî…me di salê de carê hewdû li arakê didît. ew jî îda remezanê bû. dema îda qurbanê şûxlê millet hebû lowma firsend nedibû em hemû kom bibin, warin arakê.

hasîlê kelam demeka îda remezanê ji min re hat gotin ku dest ji kurmancî berdim. zaten em bixwe tirkmanin. lazîm e em zû bi zû kurmancî jebir bikin û bigihişin pirozahiya tirkmantiya xwe. pismamê min li ser facebooka min çend nivîsên kurmancî ditibûn û hêrs bubû (ger şaş nebim wê çaxê min helbesteka kavafis ya tercûmeyê kurmancî parwe kiribû). bi min re got ” tu bi îngilizî zanî, bi farisî zanî ew te re bes ninû, tu yê çi bikî bi kurmancî? ew sevdayê te yê kurmancî zerarê tide malbata me. jixwe em kurmanc ninûn. meke. çi işê te bi kurmancî heye ” û qala wizyon û nizanim çizi kir. 

min bersivek neda. min nikaribû tiştek bejim. min nexwast meseleyê binim rewşek asteng. lê dilê min jî razî nebû….

ne tenê wê çaxê, paşê gellek caran malbata min ji kurmancî xirabî kir.

carekê jî;

lavê meta min bi keçikeka tirk ve zevicî. paş wê li mala xwe kurmancî qedexe kir. bi inat bi diya xwe, bi meta min we bi tirkî deng dikir. şerm dikir li cem jina xwe yê tirk bi kurmancî biaxive. kurmancî weke şermek didît. tirkiya meta min nebaş bû. lê disa qemîşê lavê xwe nedibû.

her carê dilê min diêşiya.

niha dixwazim çend tişt wan re bejim;

“lo, ji kurmanciya xwe bawer bin û bidayika xwe re wefadar bin! lorîkên wan di guhên we yên ter de dema we şîrê wan dimêt, ne bi kurmancî bûn! şabûna bavê we bi we re ne bi kurmancî bû! lîstikên we yên di tava heyvê de û li ber sîka daran û di payîz û buharan de li kuçe û kolanên komêrê, li ser çiyayê qergepazariyê ne bi kurmancî bûn? bav û bapîrên we ji xendê wê zimanê zimanek zanibûn? nûha wa çi dijmintiya we ye. ji xwedê gunehe em li vî zimanî wisa bi çavekî kêm binêrin! sêwîtiya wî bes e!”

 *Artwork by Cedric Morris – Landscape of Shame, (1960)